یکی از روش های تولید اشکال و قطعات تزئینی و صنعتی که بیش از ۵۰۰۰ سال قدمت دارد اسیدکاری می باشد.
اسیدکاری فلزات و چاپ اسید نیاز به معلومات و دانش شیمی و خوردگی بالایی دارد .با توجه به خطرات این روش در صورت علاقه به اجرا ، با حفظ نکات ایمنی از تجربه و دانش یک اسید کار ماهر بهره مند باشید.
با توجه به گستردگی صنایع ماشین کاری پیشرفته مانند دستگاه های چند محور CNC و لیزری که توانسته اند قطعات صنعتی و تزئینی بسیار پیشرفته و ظریفی را تولید نمایند استفاده از برخی روش ها ی باستانی کم رنگ شده است .علاوه بر آن در برخی موارد متخصصان در شناسایی روش تولید برخی محصولات دچار شک می گردند و به بیراهه می روند که علاوه بر صرف هزینه و زمان، ایجاد دل زدگی می نماید.
در ادامه این مطلب با انواع و روش های چاپ اسید و اسیدکاری آشنا می شوید.
درباره اسیدکاری و چاپ اسید
یکی از روش های تولید اشکال و قطعات تزئینی و چاپ پلاک‌صنعتی که بیش از ۵۰۰۰ سال قدمت دارد اسیدکاری و چاپ اسید می باشد. این روش چاپ اسید برای حکاکی نوشته و تصویر، برش و چاپ صفحات فیلم و زینک و چاپ برد مدارهای الکتریکی بکار می رود. البته چاپ اسید به فلزات محدود نمی گردد. اسیدکاری برای سوراخ کردن سنگ و مروارید، و ایجاد نقش برجسته بر روی سنگ – نگین جواهرات – صدف و گوشماهی – تخم شترمرغ … بکار برده می شود. (لازم به ذکر است که در اسید کاری‌فلزی از روش الکتریکی نمی توان استفاده کرد)
یکی از روش های جدید و مهم در اسیدکاری استفاده از جریان الکتریکی می باشد این جریان مستقیم و با ولتاژ کمتر از ۲ ولت اعمال می شود آند به قطعه فلزی متصل و کاتد گرافیتی در محلول اسیدی گرم و در حال گردش ، معلق می باشد.آمپر متناسب با ابعاد قطعه تغییر می کند.
گردش محلول می تواند مکانیزه و یا با ابزار دستی و یا یک فرچه ضد اسید انجام شود تا ذرات اکسید شده از سطح فلز را کنده و محلول با غلظت بالاتر به سطح فلز برسد. البته استفاده از وان های شبیه به الاکلنگ یکی از روش های ساده و مفید است که علاوه بر یکنواخت کنندگی محلول، اکسید های ایجاد شده در دو طرف وان جمع می شود.یکی از ویژگی های استفاده از جریان الکتریکی در اسیدکاری کنترل زمان و ضخامت خوردگی می باشد.
استفاده از سیستم نمدی به ما اجازه می دهد بدون نیاز به وان ، در محل، قطعه را حکاکی و اسیدکاری نمود. اینکار برای چاپ و علامت گذاری دستگاه ها و سکو ها و اسکله و پلها که قابل جابجایی نیستند مناسب است.(روش های دیگر برای این نوع قطعات قابل استفاده نیست).
روش کار اسیدکاری در چاپ اسید
برای ساخت پلاک های‌اسیدی مشخصات ، اسید کاری‌فلزات و چاپ اسید ،ابتدا نقش مورد نظر با چاپگر ، ماژیک ، اسپری ، چاپ فیلم و یا قلم ضد اسید روی نمونه طراحی می شود سپس قطعه به روش های ساده و الکتریکی اسید کاری می گردد. در صورت نیاز رنگ ضد اسید را با محلول مناسب آلی پاک نموده، فلز را پرداخت کاری می نماییم.در صورت نیاز با افزایش زمان و دما می توان طراحی حجم ودر سطح ، برش و سوراخ کاری نمود.
برای ساخت قالب و قطعات صنعتی همچون پلاک‌صنعتی و تزئینی از موم ،قیر،رزین، مخلوط گریس و گل مل و… به جای رنگ ضد اسید در چاپ اسید استفاده می گردد.
ساخت قطعات با ابعاد میکروسکپی از طلا که با استفاده انحلال طلا در جیوه انجام شده است در شکل ۷شتر و ۳ درخت، داخل سوراخ سوزن از دیگر روش های ساخت قطعات به روش خوردگی در چاپ اسید می باشد.
نوع و میزان اسید در چاپ اسید
- برای حکاکی روی فولاد به روش چاپ اسید محلول ۲۵ درصد اسید سولفوریک یا محلول کلرید آهن(III)
- برای حکاکی روی نیکل محلول ۴۵ درصد اسید سولفوریک
- برای حکاکی روی مس محلول اسید کرمیک
- برای حکاکی روی برنجهای سرخ محلول اسید نیتریک غلیظ + ۱۰ درصد اسید کلریدریک
- برای حکاکی روی آلومینیم در چاپ اسید، محلول ۹ درصد کلرید مس+ یک درصد اسیداستیک یا محلول ۲۰ درصد کلرید آهن(III)
- برای حکاکی روی فلز روی، محلول اسید نیتریک رقیق
- برای حکاکی روی شیشه و سنگ های سیلیسی محلول اسید فلوئوریدریک «اسید سفید»، (اسسید سفید مخلوطی است از اسید فلوئورید ریک و بی فلوئورور آلومینیم)
- برای کنده کاری روی مروارید ،صدف، تخم شترمرغ محلول اسید استیک یا سرکه
- برای کنده کاری روی سنگ های آهکی محلول استیک اسید و اسید کربنیک
- برای کنده کاری روی طلا ازجیوه
فلزات قابل اسید کاری در چاپ اسید
اسید کاری و ساخت پلاک‌اسیدی بروی انواع پلاک‌صنعتی استیل از قبیل نگیر ، بگیر ، خشدار ، بدون خش ، مات ، براق ، آیننه ای ، طلایی ، دودی و … انجام میگیرد. از طرفی میتوان بر روی برخی دیگر از فلزات همچون برنج هم اسیدکاری با رو چاپ اسید انجام داد.
