چاپ فلزات چگونه انجام می شود؟ چاپ روی ورقه های تین پلیت از چند مرحله عمده و مهم شامل لاک زنی ، چاپ و پخت در کوره تشکیل شده است در بسیاری مواقع برای رسیدن به چاپی شفاف‌تر و با کیفیت‌تر یک مرحله لاک زنی سفید رنگ روی سطح ورق فلزی پیش از چاپ صورت می‌گیرد علت اصلی اعمال لاک سفید زمینه پوشاندن سطح براق ورق و سفید کردن بستر چاپ است . این لاک چسبندگی مرکب و نشستن آن را روی سطح آسان‌تر می‌سازد و مقاومت چاپ را بالاتر خواهد برد.
یکی از مزیت‌های چاپ افست‌فلز نسبت به کاغذ در این است که در بعضی موارد به دلیل براق بودن خود ورق حلب می‌توان بعضی از قسمتهای چاپ را با حذف زمینه سفید به صورت زیرنما transparent طراحی کرد.
در این کار مرحله لاک زنی حذف شده و قسمتهایی که باید رنگ سفید آورده شود با زینک و به صورت یک رنگ چاپ اعمال می‌شود . در این روش به دلیل استفاده از مرکب به جای لاک باعث کاهش چسبندگی می شود.
حذف مرحله لاک زنی به عنوان بستر چاپ یک از مراحل گردش تولید را کاهش می دهد که در مواردی به منظور صرفه اقتصادی در برخی چاپخانه‌های فلز صورت می‌گیرد.
پس از لاک مرحله چاپ ، به هر تعداد رنگ مورد نظر بسته به نوع طراحی ، صورت می گیرد.
انجام عملیات ورنی زنی پس از چاپ آخرین رنگ ، از دیگر مراحلی است که برای بالا بردن شفافیت و مقاومت چاپ صورت می‌گیرد. البته در بعضی موارد با استفاده از نوعی ورنی مخصوص ضمن بالا بردن مقاومت چاپ سطح کار را به صورت مات در می‌آورند.
کوره‌های طویل در چاپ فلزات
دستگاه‌های چاپ ، ورنی و کوره ممکن است به صورت پیوسته و پشت سر هم در یک خط قرار گیرند(inline) و یا جداگانه باشند (offline) که در این صورت سرعت خط تولید پایین خواهد آمد.
پس از انجام هر مرحله از کار (لاک زنی ، چاپ ، ورنی زنی) ورق‌ها باید از کوره عبور داده شوند مواردی که در پخت لاک یا چاپ دارای اهمیت هستند عبارتند از مدت زمان پخت و دمای پخت که برای بدست آوردن مدت زمان پخت دو آیتم قابل تنظیم و کنترل است که عبارتند از طول کوره و سرعت عبور ورق از آن. طول کوره‌های چاپ فلز به طور معمول بین 25 تا 36 متر بوده و ورقه‌های خیس تازه چاپ شده توسط ویکت ها ، به صورت عمودی و فاصله دار که با یکدیگر برخورد نکنند به داخل کوره هدایت می شوند.
عملیات لاک زنی داخل قوطی پس از انجام چاپ و آذین کردن بیرون قوطی ها به انجام می‌رسد لاک‌های مختلفی برای کاربرد های متفاوت قوطی‌ها بسته به موادی که داخل آنها بسته‌بندی می‌شوند روی سطح داخلی آنها اعمال می‌شود مانند لاک غذایی که لاک آلومینیومی معروف است و لاک طلایی که از نوع دوم کمتر استفاده می‌شود زیرا در مواقع پرس ریزش بیشتری دارد. پس از اعمال هر یک از انواع لاکها به لایه داخلی قوطی عملیات پخت لاک به انجام می‌رسد.
در رابطه با اعمال لاک ، انواع مناسب آن برای هر سفارش ، نوع و میزان پخت، مطالب و نکات ریز فراوانی وجود دارد. ولی یکی از نکات مهم تعداد دفعات اعمال لاک روی سطح است به عنوان مثال اگر قرار است gr/m224 (گرم بر متر مربع) لاک داخل قوطی را پوشش بدهد، این کار در 2 مرحله اعمال ، هربار با ضخامت 12گرم بر متر مربع انجام می‌شود.
این روش باعث می‌شود تا تمامی خلل و فرجی که در سطح با لاک پوشش داده نشده‌اند ، در مرحله دوم پوشش داده شوند. درنتیجه درسطح فلز خوردگی و دیگر تغییرات شیمیایی اتفاق نیفتد.
چنانچه لاک به طور کامل سطح زیر قوطی را پوشش ندهد، سولفور آزاد شده از مواد با سطح قوطی واکنش داده و باعث فاسد شدن مواد داخل قوطی می‌شود. علاوه بر این چسبندگی بهتر لاک به سطح فلز، یکنواخت بودن ضخامت لاک، خشک شدن بهتر و در نهایت ریزش کمتر لاک به هنگام پرس، از دیگر مزایای اعمال لاک در2 مرحله است.
هچنین برای کارهایی که قرار است در مرحله تولید قوطی به وسیله پرس کشیده شوند(Farjing) مانند قوطی تن ماهی، از لاک‌هایی با قدرت کششی بیشتر استفاده می‌شود.
مواد اولیه در چاپ فلزات
ورق تین پلیت و آلومینیم، لاک، ورنی و مواد مرکب از مواد اولیه اصلی در چاپ فلز است.
ورق چاپ گرانترین ماده اولیه در چاپ فلزات و تولید پلاک صنعتی است.
مرکب در چاپ فلزات
موضوع ماندگاری در مرکب‌های چاپ فلزات از فاکتورهای بسیار مهم به شمار می‌آید.
زیرا قوطی یا بسته تولیدی ممکن است ماهها در انبار و یا نقطه فروش مانند فروشگاه تحت شرایط آب و هوایی مختلف بماند تا به مصرف برسد و در تمامی این مدت نباید کیفیت ظاهری خود را از دست بدهد مرکب مصرفی باید مخصوص چاپ فلزات تولید شده باشد که از ماندگاری لازم برخوردار باشد
ولی در حال حاضر بسیاری از چاپخانه‌ها از مرکب‌های چینی ارزان قیمت که برای چاپ افست کاغذ ساخته شده‌اند استفاده می‌کنند که هزینه‌های تولیدی را کاهش دهند، در حالی که دوام و ماندگاری کافی ندارند و پس از مدتی رنگ پریده می‌شوند از دیگر مسایل مطرح در مرکب‌های چاپ فلزات، لزوم برخورداری از استاندارد‌های لازم است که به ندرت رعایت می‌شود تماس داشتن با غذا یا Food contact بودن مرکب‌ها به دلیل آنکه ورق‌ها پس از چاپ روی یکدیگر قرار می‌گیرند و بخش مرکب خورده هر ورق با سطح درونی ورق دیگر تماس می‌یابد، که در کشور رعایت نمی‌شود و نظارتی هم بر آن صورت نمی‌گیرد.
چاپ فلزات و قوطی سازی ، لاک و چاپ درون و بیرون قوطی‌ها
ورق‌های مصرفی در قوطی سازی‌های ایران اغلب وارداتی هستند، در حالی که لاک و مرکب مصرفی در این صنعت، تا حدزیادی از داخل کشور تامین می‌شود.
شناخت مشخصات فنی این مواد مصرفی و رعایت استانداردها و دستور العمل‌های مربوطه در مرحله لاک زنی و چاپ و نیز و پخت آن، می‌تواند به تولید بهتر و ضایعات کمتر بیانجامد در این مقاله مشخصات فنی انواع ورق و لاک‌های وارداتی و داخلی، سازندگان آنها معرفی می‌شوند.
پیش از چاپ قوطی‌های تین پلیت، یکی از انواع بسته‌بندی است که کاربردهای متنوعی دارد. درون قوطی‌ها به طور معمول با لاک پوشش داده می‌شود و بیرون آن با چاپ تزئین می‌شود . چاپ حلب (تین پلیت) به روش افست انجام می‌گیرد. یعنی زینک‌های آن در لیتوگرافی تهیه می‌شود.
در گذشته از پیلت‌های مسی استفاده می‌شد، اما اکنون پلیت‌های آلومنیومی مصرف می‌شود. ضخامت این پلیت‌ها 2 میلیمتر است برای چاپ کارهای پرتیراژ، پلیت‌ها را می‌سوزانند تا استقامت آنها بیشتر شود.
ماشین چاپ حلب نیز دارای ساختاری همانند ماشین‌های افست چاپ ورقی است، با این تفاوت که حرکت ورق فلزی به صورت مستقیم است و سیلندرها روی آن می‌چرخد و مانند کاغذ به دور سیلندرها نمی‌چرخد
تفاوت دیگر چاپ فلزات با چاپ کاغذ و مقوا حرارت دادن فلز ضمن عبور از کوره‌های مخصوص است.
لاک زنی در چاپ فلزات
لاک نیز از جمله مسایلی است که در چاپ فلزات و ساخت پلاک صنعتی به عنوان یکی از مهمترین عوامل مطرح است.
داخل قوطی که در تماس با محتوای آن قرار می‌گیرد باید با لایه‌ای از لاک پوشیده شود.
به طور استاندارد سطح فلز باید در یک نوبت لاک زنی شود.
اما در بعضی مواقع مثل مشکلات ماشین لاک زنی و کیفیت ناکارآمد لاک، این عمل 2 بار تکرار می‌شود تا نتیجه مطلوب به دست آید به طور عمده در این شرایط لاک دوم برای پوشش کامل لاک اول استفاده می‌شود.
اگر یک نقطه کوچک داخل قوطی با لاک پوشیده نشود قوطی زنگ زده و باعث خرابی محصول داخلش می‌شود.
لازم به ذکر است که معمولاً درون قوطی‌های مربوط به مواد غذایی را 2 بار و داخل قوطی‌های صنعتی یکبار لاک خورده می‌شود.
پس از انجام مرحله لاک زنی فلز باید در کوره قرار گیرد تا عملیات پخت به طور کامل انجام شود اگر لاک کمتر از مقدار زمانی که در دستورالعملش قید شده در کوره بماند خوب پخته نمی‌شود و به احتمال زیاد از سطح فلز کنده می‌شود. اما اگر زمان مناسب انتخاب شود لاک به هیچ وجه پس از خروج از کوره از فلز جدا نمی‌شود لاکها به طور معمول سفید رنگ بوده و دارای تاریخ مصرف می‌باشند. اگر در مرحله لاک زنی از لاک تاریخ مصرف گذشته استفاده شود قوطی‌ها پس از مدتی دچار زنگ زدگی می‌شود .
لاک و کوتینگ در چاپ فلزات
لاک را درون قوطی و برای حفظ محصول داخل آن استفاده می‌کنند البته نوعی لاک بیرونی هم هست که برای سر و ته قوطی مصرف می‌شود به طور عمده به رنگ طلایی است اما گوتینگ را روی سطح فلز و برای بهتر انجام شدن عملیات چاپ فلزات می‌زنند .
لازم به ذکر است که در ایران لاک و گوتینگ مناسب تولید می شود.
نحوه چاپ فلزات
ورقه‌های فلزی که عملیات چاپ فلزات و ساخت پلاک صنعتی روی آنها انجام می‌شود از قبل باید چربی‌گیری و جرقه‌گیری شده باشند، تا امکان چاپ روی آنها میسر شود بعد از انجام عملیات چربی‌گیری می‌توان با کنترل رطوبت هوا از اکسید شدن ورق‌ها جلوگیری کرد.
ویژگی مهم یک ورق استاندارد این است که ضخامت آن در تمام سطوح یکسان باشد پس از انجام مراحل آماده‌سازی پلیت و ورق چاپی، ورق‌های فلزی با سیستم مکش و باد از روی سینی بلند شده و به ماشین چاپ تغذیه می‌شوند.
ماشین‌های فعلی به طور عمده 2 رنگ هستند و اگر کاری 4 رنگ باشد ابتدا 2 رنگ اولیه چاپ شده و قبل از چاپ 2 رنگ بعدی ورق در کوره قرار می‌گیرد تا خوب پخته شود و مرکب روی فلز ثابت شود ابته ماشین‌آلات؛ تعداد رنگ بیشتر نیز وجود دارد.
ماشین‌های جدید 2 رنگ در هر ساعت 6000 ورق را چاپ می‌کنند در حالی که ماشین‌های قدیمی تنها توانایی چاپ 4000 ورق را در ساعت داشتند.
ماشین‌های چاپ فلزات به صورت واحدی (یونیت) و 3 سیلندری کار می‌کنند، بعد از چاپ هر رنگ ورق درون ماشین به صورت افقی حرکت کرده و به واحد چاپ بعدی منتقل می‌شود.
ترکیب رنگ یکی از اساسی‌ترین مسئله‌ای است که مورد توجه چاپخانه‌داران فلز می‌باشد چرا که آنها در بسیاری از مواقع در بدست آوردن رنگ دلخواه دچار مشکل می‌شوند.
بعضی از رنگها در کار چاپی نیازمند ترکیب چندین رنگ هستند که با ترکیب 4 رنگ اصلی به سرعت می‌توان به رنگ مورد نظر رسید مرکب سفید شکری رنگ خیلی خوبی است که با اضافه کردن مقداری از آن می‌توان به خوبی رنگ را پرداخت و آماده کرد رنگ‌های چاپ شده پس از گذر از کوره اندکی تغییر پیدا می‌کنند که در این موضع مرکب‌های ایرانی رفتار خوبی از خود نشان داده و تغییر چندانی نمی‌کنند. مرکب خارجی نسبت به ایرانی گرانتر است و معمولاً در چاپخانه‌ها از مرکب ایرانی استفاده می‌کنند.
4 رنگ اصلی در چاپ فلزات
بعد از چاپ آخرین رنگ روی کار ورنی زده می‌شود. خط چاپ ورنی و کوره ممکن است به صورت پیوسته و پشت سر هم قرار گیرند (inline) یا به طور مستقل باشند (offline) که در این صورت سرعت خط تولید پایین می‌آید.
